NS heeft de Spoorwegwet overtreden door Veolia te benadelen voorafgaand aan de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Dat concludeert de Autoriteit Consument & Markt (ACM) na een klacht van Veolia.
ACM nam dit besluit al op 6 maart. De NS had bij de rechter gevraagd om de publicatie te verbieden, maar verzet zich nu niet langer hiertegen. De overtreding staat los van de fraude door NS-dochter Abellio, die zich bij dezelfde aanbesteding schuldig heeft gemaakt aan bedrijfsspionage.
‘NS werkte niet of onvoldoende mee’
Concurrenten van NS zijn afhankelijk van toegang tot voorzieningen die NS van oudsher heeft op de stations. NS werkte onvoldoende mee aan verzoeken van Veolia om diensten zoals kaartautomaten, servicebalies en pauzelocaties voor personeel te mogen gebruiken, concludeert ACM. De Spoorwegwet verplicht NS voor het gebruik van deze diensten een redelijk aanbod aan concurrenten te doen. NS deed de aanbiedingen soms te laat of soms geheel niet, aldus ACM. Andere delen van het aanbod van NS waren zo vrijblijvend dat Veolia ze niet kon gebruiken voor de aanbesteding.
NS speelde informatie van Veolia door
Bovendien speelde NS concurrentiegevoelige informatie van Veolia over het gebruik van diensten en het tijdelijk gebruik van treinen door aan haar dochteronderneming Abellio, die ook aan de aanbesteding meedeed. Met die informatie kon Abellio een oneerlijke voorsprong krijgen op de andere deelnemers aan de aanbesteding. De Limburgse ov-concessie, met een waarde van 2 miljard euro, werd in februari toegekend aan Abellio. Toen bleek dat die fraude had gepleegd, besloot de provincie gisteren om de concessie aan Arriva te gunnen, de enige andere overgebleven kandidaat bij de aanbesteding.
‘NS heeft bewust concurrentieproces gefrustreerd’
NS heeft haar concurrent Veolia in aanloop naar de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg bewust op achterstand gezet, zegt Henk Don, bestuurslid van ACM:
Foto ANP
NS: wij betreuren fouten ten zeerste
NS betreurt “ten zeerste” dat er fouten zijn gemaakt, zo schrijven NS-topman Timo Huges en Carel van den Driest, voorzitter van de Raad van Commissarissen, vandaag in een brief aan minister Dijsselbloem van Financiën.
NS neemt op korte termijn maatregelen om het onpartijdig aanbieden van generieke diensten en voorzieningen te waarborgen. Huges zegt zich bewust te zijn van de bijzondere positie van NS in de ov-markt, “gezien de positie die haar door de Staat is gegeven”. NS zal de statutaire directie uitbreiden met een lid dat belast is met ‘governance, risk en compliance’.
“Het ACM-onderzoek onderstreept temeer het belang om de interne procedures en gedragsregels voor aanbestedingen, en de naleving daarvan, kritisch onder de loep te nemen. NS heeft eerder een omvangrijke analyse hiervan aangekondigd naar aanleiding van de geconstateerde onregelmatigheden bij dochteronderneming Qbuzz.”
Een onderzoek van ACM naar machtsmisbruik of mogelijke andere overtredingen van NS loopt nog. ACM beslist later over het opleggen van eventuele boetes.
Meerdere integriteitskwesties in korte tijd
NS is in korte tijd geconfronteerd met een aantal integriteitskwesties. Bij de aanbesteding in Limburg is fraude gepleegd door medewerkers van NS-dochters Abellio en Qbuzz, die via een schijnconstructie een directeur van concurrent Veolia voor zich lieten werken. Hij verstrekte geheime bedrijfsinformatie over zijn voormalige werkgever.
Bij de aankoop van nieuwe sprinters heeft een externe consultant zich laten omkopen door fabrikant Bombardier. Bij de verhoren voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra bleek NS-dochter HSA bewust informatie te hebben achtergehouden.
Naar aanleiding van het verlies van de aanbesteding in Limburg heeft FNV Spoor vanochtend het vertrouwen in topman Huges opgezegd. Reizigersorganisaties Rover en Maatschappij voor Beter OV hebben in een reactie daarop juist hun vertrouwen in Huges uitgesproken.
Lees hieronder het onderzoeksrapport van ACM: